De geschiedenis van kuuroord Rathen

De ontstaansgeschiedenis van de Rathense nederzetting is onbekend. Te beoordelen aan de hand van archeologische opgravingen valt aan te nemen dat dit om nabij 1200 na Chr. was.

De toenmalige geslachten waren de heren van Michelsberg, de heren van der Duba en de heren van der Ölsnitz. Nadat de laatste ridder van Rathen, Hans van der Ölsnitz, met de Königsteiner voogd, Brun van der Pforte, in strijd geraakte, grepen de Saksische landheren in.

Dit ten gunste van v.d. Pforte. Rathen werd vervolgens belegerd (1467) wat uiteindelijk leidde tot een verwoesting van de burcht eind mei 1469. Daarna werd het bezit verbeurd verklaart. De heerschappij over Rathen bleef, tot aan de ondergang van Heilige Romeinse Rijk der Duitse natie (1806), leenrechtelijk toebehoren aan de Boheemse kroon.

Men is vroeg begonnen met het afgraven van het zandsteen. In een jaarrekening van een Dresdener bruggenbouwer uit 1388 wordt al melding gemaakt van stenen uit Rathen. De steenhouwerij en scheepvaart vormden tot het begin van de 20e eeuw een wezenlijke bron van inkomen voor de toenmalige inwoners.

Aanvang 19e eeuw was er sprake van toenemende hopteelt en waren er de eerste tekenen van toerisme. De eerste bron van inkomsten heeft slechts korte tijd bestaan. De laatste heeft echter geleidelijk aan betekenis gewonnen. Om deze positie te versterken had men in 1892 al plannen tot realisatie van ‘Amselsees’ in ‘Amselgrund’. Dit meer is er in 1934 uiteindelijk gekomen evenals de, zeer bekende, ‘Felsenbühne’ twee jaar later. In vrijwel hetzelfde jaar voert Rathen de titel “kuuroord”. De stichting van “Natuurbeschermingsgebied Bastei” volgde in 1938.

In oorlogstijd bleef Rathen niet verschoont. In het jaar 1639, tijdens de dertigjarige oorlog, vielen de Zweden Saksen binnen, staken de boerderij van boer George Krämer in OberRathen in brand en trokken door naar Königstein om ook deze mooie stad te vernietigen.

Als in de noordse oorlog (1706) de Zweden opnieuw Saksen binnen marcheren vlucht de bevolking van Rathen naar de omliggende bergen. Een inwoner, Christopf Hase, heeft een getuigenis in de muren van burcht Neurathen gekerfd.

In de zeven jarige oorlog werd Rathen door de Pruisen bezet, welk aanvang oktober 1756 een pontonbrug aanlegde en zo de twee dorpsdelen Ober- en NiederRathen voor enige dagen verbond. 

In de oorkonde van 29 november 1261 wordt een strijd tussen de bisschop van Meißen en een aantal edelen, waar onder ook Theodericus de Raten, behandeld. Dat Rathen al in vroegere tijden twee burchten bezat (Alt- en Neurathen) lezen we terug in een oorkonde van 6 maart 1361.

In herfst 1813, tijdens de Napoleontische oorlog, waren er voor korte tijd Fransen in het dorp en plunderde wat er zo al te halen was. Echter de inwoners hadden hun vee in de omliggende holen verstopt, zoals Christian Gottlieb Hering in de buurt van de Vehmhöhle onder de Bastei.

Het oudste onderkomen is “Hotel Erbgericht" in NiederRathen (in 1470 voor het eerst vermeld in een officieel document van de leenheer). Daaropvolgend het "Ettrichs Hotel" in OberRathen (gebouwd in 1851). Vele restaurants en cafe’s volgden. Enkele verdwenen weer (hotel "Armida" in NiederRathen en "cafe Marienhof" in OberRathen), andere doorstonden een volledige herbouw (hotel "Amselgrundschlößchen" en hotel "Elbschlößchen").

De "Alte Mühle" in ‘Amselgrund’, als voormalige maal- en zaagmolen, heeft zijn oorsprong nog uit de tijd van de burchten. De nabij gelegen “molenkolk” stuwde het water van de Grünbaches en dreef daarmee de molenrad aan. Van de molenaars geslachten was familie Kotte het langst actief (1791 tot 1903). De "Kottesteig", boven de Grünbachmonding, is vernoemd naar de laatste molenaar van Rathen en tevens gemeenteraadslid Friedrich Hermann Kotte (1833-1917).

Kerkelijk was Raten in vroegere tijden aangewezen op Königstein. De in OberRathen aanwezige religieuze gemeenschap in de huizen "Felsengrund" en "Friedensburg" zetelde er zich na de eerste wereld oorlog. Een eigen docent heeft NiederRathen vanaf 1680. De kinderen van OberRathen gingen naar de “Weißiger Schule”. De school in NiederRathen werd in 1874 gebouwd en sloot zijn deuren weer in 1980.